Zasiłek pielęgnacyjny przyznawany jest w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia osobie niepełnosprawnej opieki. Osobami uprawnionymi do zasiłku są niepełnosprawne dzieci, osoby niepełnosprawne powyżej 16 roku życia legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, a także osobie, która ukończyła 75 lat. W przypadku osoby powyżej 16 roku życia zasiłek przysługuje również osobie legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności pod warunkiem, że niepełnosprawność powstała do ukończenia 21 lat. Wysokość zasiłku pielęgnacyjnego to 153 zł miesięcznie.
Nie przysługuje natomiast osobie umieszczonej w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie, np. dom pomocy społecznej, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, zakład karny, areszt śledczy itp. Jeśli osoba przebywająca w tego typu instytucji ma zapewnione nieodpłatnie pełne utrzymanie, jednak źródłem jego finansowanie nie jest budżet państwa lub NFZ wówczas prawo do zasiłku zostaje zachowane. Ponadto jeżeli klient zobowiązany jest do pokrywania części kosztów utrzymania związanych z pobytem w instytucji nie jest ona dla tej osoby instytucją zapewniającą całodobowe utrzymanie, wówczas zasiłek przysługuje.
Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobie posiadającej dodatek pielęgnacyjny. Istotnym jest, że inny organ przyznaje zasiłek pielęgnacyjny i dodatek pielęgnacyjny. Drugi z nich przysługuje na wniosek osobie uprawnionej do renty lub emerytury, która została uznana za całkowicie niezdolną do pracy lub samodzielnej egzystencji oraz z urzędu osobie uprawnionej do emerytury lub renty, która ukończyła 75 roku życia.
Zasiłek pielęgnacyjny jest świadczeniem uzależnionym od niepełnosprawności osoby. Z tego względu prawo do niego ustala się do ostatniego dnia miesiąca, w którym orzeczenie o niepełnosprawności traci swoją moc. W przypadku orzeczenia na czas nieokreślony decyzję przyznającą zasiłek pielęgnacyjny wydaje się bezterminowo, do odwołania.
Jeśli wniosek o powyższy zasiłek złożony został w okresie trzech miesięcy, od dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności, prawo do niego ustala się od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie niepełnosprawności w organie orzekającym.
